Intervju za Radio Kotor

Specijalna bolnica za psihijatriju „Dobrota“ ove godine slavi jubilej 70 godina postojanja, a direktor jedine ustanove tog tipa u Crnoj Gori, čiji su kapaciteti konstatno popunjeni, dr Aleksandar Mačić, bio je gost današnje emisije „032“ Radio Kotor.

„Bolnica se sastoji od odjeljenja za akutne i hronične bolesnike, odjeljenja za bolesti zavisnosti, sudskog odjeljenja… U bolnici su  psihološka, defektološka i služba za radno-okupacionu terapiju, a sad postoji i ambulanta za djecu i omladinu. Tu su i pravno-ekonomska i tehnička služba. Dakle, riječ je o jednom kompleksnom sistemu. Bolnica ima 233 kreveta, koji su uglavnom stalno puni. Zaposlenih je 197, što je nedovoljno. Po sistemtizaciji nam fali 20 do 30 ljudi, a po nekim, svjetskim standardima, i 50 do 60. Malo ko se odlučuje da radi ovaj posao. Dobrota je jedina bolnica koja se bavi ovom problematikom, odnosno najtežim psihijatrijskim poremećajima, ili bolje reći najtežim od tih najtežih psihijatrijskih poremećaja, kojima niko drugi ne može da se bavi. Znači, jedina ima zatvorena odjeljenja i liječi ljude koji nisu potpuno svjesni svoje bolesti“, kazao je dr Mačić.

Dosta je, nastavlja dalje, problema sa socijalnim slučajevima  koji su tu decenijama, a u bolnici je i sudsko odjeljenje.

„Potrebe bolnice su mnogo veće, budući da broj prijema konstanto raste po 10-15 % godišnje, što mislim da nije posljedica većeg obolijevanja, već uopšte slabljenja psihijatrijske službe u državi u posljednje vrijeme, slabljenja moći centara za mentalno zdravlje po opštinama, kadrovskom i stručnom. U uslovima pod stalnim pritiskom i tehničke oskudice dosta je treško raditi, ali snalazimo se. Postoje određeni kapaciteti, kao što je Psihijatrijska klinika Univerziteta u Podgorici, zatim odjeljenje u Bijelom Polju i Nikšiću. Ranije je bilo i u Baru, ali to su mali kapaciteti i oni se ne bave slučajevima kao što su oni koji dolaze kod nas. Uglavnom to su otvorena odjeljenja, pacijent mora da pristane na liječenje, a i mogućnosti da savladaju određene prepreke u liječenju tih pacijenata nemaju, tako da najveću pomoć treba da očekujemo od centara za mentalno zdravlje po domovima zdravlja koji trebaju da vode računa o ljudima sa ovim poremećajima i da ih prate kontinuirano, da se nađu sa porodicama… Onda bi se moglo govoriti o smanjenju pritiska. Recimo, Univerzitetska klinika se bavi sasvim drugim stvarima. Gradi se i nova, ali to neće bitno promijeniti naš status. Imali su 40-tak, sada će imati 50-tak kreveta i popunjeni su uglavnom 10-15 % i rade sa drugom klijentelom. Valjalo bi da ima jedno odjeljenje u Podgorici, jedno u Baru npr. da se napravi određena disperzija jer u ovom trenutku u psihijatriji u Crnoj Gori kreveta fali“, kazao je dr Mačić.

U svijetu je, ističe, tendencija da se bolnice ovog tipa zatvaraju, ali smo mi, po mišljenju našeg sagovornika, daleko od toga.

Dr Mačić je govorio i o saradnji sa nevladinim organizacijama (NVO).

„Imamo i kontrolu od strane NVO i to nije uopšte loše. Oni nas upućuju i skreću sa pogrešnih postupanja. Postoje određeni pravilnici o radu, gdje se vodi računa o poštovanju ljudskih prava pacijenata. Što se tiče finansija, NVO nam malo mogu doprinijeti, ali imamo dosta donatora za druge stvari kao što su kreveti, dušeci, odjeća za pacijente, ljekovi, oprema, alati… Međutim, nema pravog donatorstva, odnosno donatora koji raspolaže sa većim novcem i koji bi uložio samu zgradu, poboljšanje uslova… Ipak, da nema i ovih manjih donatora, mi ne bi mogli funkcionisati“, kazao je dr Mačić.

Povodom planova za izgradnju  kapaciteta za tzv. sudske pacijente pri spuškom  Zavodu za izvršenje krivičnih sankcija (ZIKS) i činjenice da se o tome priča već godinama, a da su do tada oni smješteni u „Dobroti“, dr Mačić kaže da je ova vrsta pacijenata uvijek bila prisutna u ovoj ustanovi i kada nije postojalo sudsko odjkeljenje.

„To su pacijenti koji uglavnom nisu bili svjesni da su napravili krivično djelo i time im je odrđena mjera liječenja pa nisu poslati u zatvor. Formiranjem sudskog odjeljenja bolnica dobija veliko opterećenje. Morali su se stvoriti i tehnički uslovi, a ušlo se i u neke dodatne troškove koji su nam nametnuti. Npr. sami plaćamo obezbjeđenje ovog odjeljenja. Usput da kažem i da naša bolnica nema svoje obezbjeđenje, tako da jedva čekamo da se formira sudska bolnica. Počela je da se gradi u okviru spuškog zatvora i trebala bi da bude gotova do kraja 2024. ali sumnjam da će biti u funkciji prije kraja 2025. godine, prije svega jer je potrebno osposobiti osoblje za jednu takvu bolnicu sa 137 kreveta. Znači da će sudsko odjeljenje kod nas biti sigurno još narednih dvije do tri godine. Prostor koji ćemo dobiti, iskoristili bi za radno-okupacionu terapiju i ne bi povećavali broj kreveta“, kazao je dr Mačić.

Dodaje da je sada u bolnici skoro 80 sudskih pacijenata, što je trećina kapaciteta, iako samo odjeljenje ima 20 mjesta.

Reprizu emisije „032“, u kojoj je gost bio direktor Specijalne bolnice za psihijatriju „Dobrota“ dr Aleksandar Mačić, možete slušati večeras od 21 i 30.

Predrag Nikolić